درخت عناب به خاطر داشتن میوه پر خاصیت همیشه مورد توجه کشاورزان بوده است. این مطلب در جهت آشنایی بیشتر با این درخت و شرایط کاشت و نگهداری آن است.
درخت عناب چه ویژگی هایی دارد؟
درخت عناب از درختان خزان پذیر است که به شکل درختچه هایی با ارتفاع متوسط رشد می‌کند. عناب از تیره گیاهانی موسوم به سنجدیان است. درخت عناب در اصل بومی مناطق گرمسیری و خشک است. برگ های این درخت سبز رنگ، تخم مرغی شکل و بدون کرک است.
میوه عناب خاصیت های زیادی دارد از جمله خواص دارویی که باعث شده در طب سنتی بسیار پرطرفدار باشد. این میوه در ابتدا گرد و سبز رنگ است و زمانی که رسیده باشد به رنگ قرمز و شکل زیتونی مانند و چروک خورده تبدیل می‌شود.
نام های دیگر این میوه خرمای قرمز و خرمای چینی است.
بیشتر بخوانید: کود سه بیست پودری بهتر است یا مایع؟
مبدا و خاستگاه درخت عناب به درستی مشخص نیست. ممکن است این درخت اولین بار در آسیای جنوبی، شمال هند، شبه جزیره کره و بخش های مرکزی چین کاشته شده باشد.
امروز چین بزرگ ترین پرورش دهنده و همچنین مصرف کننده عناب در جهان است.
ایران بعد از چین بیشترین سطح زیر کشت عناب را داشته و رتبه دوم جهان در کشت و تولید عناب را به خود اختصاص داده است.
وسعت و سطح زیر کشت درخت عناب در ایران حدود ۳۰۰۰ هکتار بوده که بیشتر از ۹۰ درصد آن در استان خراسان جنوبی است. این استان قطب تولید عناب در کشور است و کاشت درخت عناب از گذشته های بسیار دور در این استان رایج بوده و درختان عناب بسیار کهنسال را می‌توان در این استان مشاهده کرد. قدیمی ترین درخت عناب با قدمت ۴۰۰ ساله در خراسان جنوبی قرار دارد.
گیاهشناسی درخت عناب
عناب درختی خزان دار است. تنه این درخت پوستی ناهموار دارد. چوب درخت عناب بسیار محکم است و شاخه های آن خاردار هستند. شاخه های این درخت دو نوع هستند؛ بعضی از شاخه ها خزان پذیر هستند یعنی مثل برگ ها در فصل زمستان و پاییز به طور کامل از درخت جدا شده و می‌ریزند. گل ها و میوه ها روی همین نوع شاخه به وجود می‌آیند. شاخه های دیگر این درخت دائمی هستند و در رشد سالیانه درخت موثرند. این شاخه معمولا قطور تر از دیگر شاخه ها بوده و خود از چند شاخه خزان پذیر دیگر تشکیل شده است.
در قسمت گره شاخه ها، تعدادی شاخه کوچک دیده می‌شود. این شاخه ها در زمان ابتدایی رشد مثل جوانه هایی کوچک به نظر می‌رسند. به این شاخه ها اسپور گفته می‌شود که شاخه های باردهی هستند. این شاخه در هر سال چند میلی متر رشد می‌کنند.
روی شاخه های خزان کننده درخت ۵ تا ۱۲ عدد خوشه گل جانبی و روی هر خوشه ۷ تا ۱۴ عدد گل زرد رنگ با قطر حداکثر ۶ میلی متری می‌روید.
گل های درخت عناب هم نوع نر و هم ماده دارند که بسیار معطرهستند. گرده افشانی اسن درخت را حشرات انجام می‌دهند. در بعضی موارد یک درخت عناب به تنهایی نیز گل می‌دهد که نشان می‌دهد درخت خودباروری داشته است.
مراحل گلدهی و میوه دهی عناب در چند بخش متوالی انجام می‌شود که باعث شده تا میوه های ریز و درشت را بتوان روی درخت دید.
مراقبت های موردنیاز درخت عناب
درخت عناب درخت بسیار مقاومی است به طوری که گفته می‌شود دمای منفی ۳۵ درجه سانتی گراد و دمای مثبت ۴۸ درجه را می‌تواند تحمل کند. این درخت نسبت به دیگر درختان زودتر خزان می‌کند همچنین زودتر به خواب زمستانی می‌رود. در نتیجه از سرماهای زودرس بهار و پاییز در امان می‌ماند.
نور برای این درخت اهمیت زیادی داشته و از درختان آفتاب دوست است. در مناطقی که این درختان به صورت انبوه کاشته می‌شوند معمولا به دلیل نبود نور کافی بعضی از درختان دچار کاهش رشد و باردهی می‌شوند.
دمای مناسب برای درخت عناب در مراحا مختلف رشد متغیر است. در مرحله گلدهی درخت نیاز دارد تا در دمایی ۲۲ تا ۲۴ درجه
به مدت ۱۵ روز قرار بگیرد. گرمای شدید یا وزش باد در این مرحله مانع انجام درست گلدهی درخت می‌شود. همچنین میوه ها اگر در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرند دچار آفتاب سوختگی خواهند شد.
نیاز سرمایی درخت عناب کم است و ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت سرما برای گلدهی آن کافی است. رطوبت زیاد نیز برای این درخت آسیب زا است. بارش باران در فصل تابستان باعث ترک خوردن میوه عناب می‌شود. همچنین تغییرات دمایی ناگهانی هم در فصل رشد عناب منجر به ترک خوردن میوه آن می‌شود.
خاک مناسب برای درخت عناب خاک شنی یا رسی است. خاک های اسیدی یا خاک های آهکی برای رشد این درخت مناسب نیستند. همچنین شوری خاک باعث کاهش محصول دهی درخت می‌شود.
روش های تکثیر عناب
درخت عناب با روش های مختلفی تکثیر می‌شود. قلمه، کاشت بذر، پاجوش، کشت بافت و پیوند از جمله رایج ترین این روش ها هستند. اما روشی که بیشتر به کار برده می‌شود روش تکثیر با پاجوش است. نهال عنابی که از کشت بذر به دست می‌آید از نظر محصول دهی بسیار ضعیف است و تنها به عنوان پایه کاربرد دارد.
در روش پاجوش باید از درختانی استفاده شود که میوه های درشت و باکیفیتی داشته باشند. در این روش معمولا در فصل پاییز پاجوش هایی که کنار درخت رشد کرده اند را به همراه ریشه خارج کرده و در محل دیگری می‌کارند.
بیشتر بخوانید: علت زرد شدن برگ سانسوریا
روش کشت بافت روش جدیدی است که امکان تکثیر انواع باکیفیت عناب را فراهم می‌کند. همچنین نهال هایی که با این روش به وجود می‌آیند آثاری از آفت و بیماری های مختلف را ندارند ونهال های سالم و با کیفیتی هستند. همچنین این روش منجر به احداث باغات یکدست می‌شود.
برداشن میوه عناب از اوایل مرداد ماه آغاز شده و تا پایان شهریور ادامه دارد. از میوه آن هم به عنوان تازه خوری و هم خشک استفاده می‌کنند که ارزش غذایی بالایی نیز دارد.
بدون دیدگاه