درخت صنوبر یکی از پرمصرف‌ترین درختان صنعت چوب است که در نقاط مختلف کاشته می‌شود. در ایران انواع صنوبر نیز وجود دارد. در ادامه به بررسی کامل این درخت خواهیم پرداخت.
گیاه شناسی درخت صنوبر
این درخت از نوادگان درختان بید است که به شکل درخت و درختچه رشد می‌کند. صنوبرها دارای برگ‌های پهن با طول و عرض مساوی هستند.
گونه های مختلف درخت صنوبر
۸۵ گونه از این درخت وجود دارد که به رنگ‌های آبی یا سفید، تبریزی یا شالک، گونه‌های بومی مانند پده و سفید پلت این درخت در ایران یافت می‌شود.
- گونه‌های صنوبر تبریزی
این نوع دارای تنه‌ای راست و بلند، تاجی دوکی شکل و باریک، شاخه‌های تنه مانندی است که در کنار هم تاجی کاملاً بسته را تشکیل می‌دهند، پوست خاکستری که در سنین پیری به خاکستری تیره تبدیل می‌شود. همچنین آن را با نام‌های دیگری مانند تبریزی آق قواخ و راجی نیز خوانده می‌شود.
- گونه‌های صنوبر شالک
دارای تاج کاملاً باز و شاخه‌های باز و مجزا است، تنه این گونه نسبت به صنوبر تبریزی خشن‌تر و تیره‌تر است و همچنین دارای شاخه‌هایی با قطر زیاد است. صنوبر شالک با نام‌هایی مانند اشنک، دله راجی، ایری قلمه نیز شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید: گل بونسای
- گونه‌های صنوبر سپیدار یا کبوده
بیشتر در مناطق خشک و نیمه خشک در کنار رودخانه‌ها و کانال‌های آبیاری دیده می‌شود و در مناطق سردسیر و معتدل نیز شرایط کشت دارد. کبوده یا سپیدار با نام‌های دیگری مانند شال، آلاچنار و کلمبور نیز شناخته می‌شود.
- گونه‌های صنوبر کبوده شیرازی
دارای تاجی باز و پهن با شاخه‌های فراوان است.
- گونه‌های بومی صنوبر کبوده
دارای تاجی بسته و متراکم است، تنه‌ای سفید رنگ که به رنگ سبز زیتونی تمایل دارد.
- گونه‌های صنوبر سپید پلت
متعلق به جنگل‌های شمال کشور به ویژه جنگل‌های جلگه‌ای است. برگ‌ها و تنه درخت صنوبر سپید پلت شبیه گونه کبود شده است، اما تنه آن سخت‌تر و دارای ترک‌های بیشتری نسبت به گونه کبود است.
- گونه‌های صنوبر پده
این گونه را می‌توان به صورت بیشه‌های گسترده در کنار رودخانه‌های گرمسیری مانند رودخانه‌های دز، کارون و کرخه مشاهده کرد. صنوبر پده در مقایسه با سایر صنوبرها پایداری بیشتری در شرایط شوری و خشکی خاک نشان می‌دهد. این درخت با نام‌های دیگری مانند گردبید، بید سمرقندی، پالک و پی‌چوب نیز شناخته می‌شود.
بررسی ساختمان آن
برگ‌های پهن صنوبرها طول و عرض مساوی دارند و بیشتر آن‌ها دمبرگ‌های بلند و دو طرفه به آن‌ها چسبیده‌اند. صورت برگ‌های آن در دسته‌های مختلف مثلثی، لوزی، بیضی و گاهی گرد است و طرح لبه این برگ‌ها به شکل‌های ساده، دندانه‌دار، لبه‌دار یا مواج دیده می‌شود. این درختان هم ریشه دارند و هم ساقه اما ریشه‌ها زودتر از بین می‌روند.
پوست این درختان به رنگ‌های مختلفی مانند سبز، زرد نزدیک به سفید، خاکستری نزدیک به سیاه تقسیم می‌شود. بیشتر پوست این درختان ابتدا صاف است، اما با گذشت زمان و افزایش سن، ترک‌هایی در پوست برخی از گونه‌ها ایجاد می‌شود.
روش‌های کاشت
آن ها را می‌توان به روش‌های مختلف مانند قلمه، کاشت بذر، کندن و ریشه‌زایی کشت و از طریق تلاقی تکثیر کرد.
شرایط رشد و نمو
درختان صنوبر برای رشد نیازی به شرایط محلی خاص و منحصر به فرد ندارند و گونه‌های مختلف آن می‌توانند با محیط‌های متنوع سازگار شوند. این درختان در شرایط مناسب بسیار سریع رشد می‌کنند.
آب و هوای مناسب برای رشد درختان صنوبر
درختان صنوبر گروهی از درختان هستند که در مناطق مختلف از جمله مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری، مناطق سردسیری و معتدل، مناطق مرطوب و خشک کنار دریا، دشت‌ها و دامنه‌های هیمالیا دیده می‌شوند.
درختان صنوبر برای رشد نیاز به آبیاری مداوم و مناسب دارند. در مناطقی که خشکسالی و کمبود آب وجود دارد، این درختان توانایی رشد خود را از دست می‌دهند. این درختان به رطوبت علاقه دارند، بنابراین می‌توانند در شرایط آبرفتی به خوبی رشد کنند، به ویژه در کنار رودخانه یا کانال‌های آبی که در آن آب سرد و خنک در جریان است. همچنین آب مصرفی درختان صنوبر نباید خیلی شور باشد، PH آب مناسب درختان صنوبر بین ۷ تا ۸.۵ می‌باشد.
خاک و زمین مناسب برای کاشت
خاک مناسب برای رشد ایده‌آل درختان صنوبر، بهتر است ۲۰-۳۰ درصد با خاک رس ترکیب شود.
زمین مناسب برای کشت درخت صنوبر نباید سنگلاخ باشد، شیب‌دار یا باتلاقی باشد و در معرض بادهای سرد و گرم قرار نگیرد.
خاک‌های نامناسب برای رشد درختان صنوبر شامل خاک‌های متراکم، خاک‌هایی با ساختار ضعیف و حفره‌های بزرگ است. بهترین خاک برای رشد صنوبر خاکی یکنواخت با میزان رس کم‌تر از ۳۰ درصد است.
مواد مغذی برای رشد و نمو
این درختان خیلی سریع رشد می‌کنند و می‌توانند مواد مغذی مورد نیاز خود را در مدت زمان کوتاهی از خاک جذب کنند. کودهای شیمیایی مورد نیاز برای رشد این درختان عبارتند از:
- کودهای نیتروژن
- کودهای فسفر
- کودهای پتاس
استفاده از آن در تولید چوب
بیش‌ترین نوع این درختان که برای مصرف چوب مورد استفاده قرار می‌گیرند، گروه دلتوئیدس و گروه تبریزی این درختان هستند که مهم‌ترین گونه آن در تولید چوب دلتوئیدس می‌باشد. گونه دلتوئیدس به طور طبیعی در نواحی شرقی آمریکا، جنوب آمریکا و جنوب کانادا و همچنین در اکثر مناطق معتدل رشد می‌کند و کشت می‌شود. درختانی که متعلق به این دسته هستند تا ارتفاع ۶۰ متر و قطر ۱ متر رشد می‌کنند.
در شرایط جنگلی تنه این درختان صاف و مستقیم با تاجی متقارن است. با توجه به نیاز به رطوبت و بارندگی کافی در دشت‌های شمال کشور، گونه‌های دلتوئید و اورامریکن و گروه‌هایی مانند گونه‌های تبریزی و کبوده در شرایط معتدل، سرد، خشک و حتی نیمه خشک کشور رشد می‌کنند.
چوب این درختان سبک، نرم، یکنواخت و به رنگ‌های روشن دیده می‌شود که به طور خاص در مواردی مانند نجاری استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: کود اوره برای سیب زمینی
استفاده از چوب صنوبر
درختان صنوبر قادر به خم شدن هستند، به همین دلیل از چوب آن‌ها برای ساخت تیرهای ساختمانی، ستون‌ها و خرپاهای زیرشیروانی استفاده می‌شود. این نوع درختات به سرعت به آفات و بیماری‌ها واکنش نشان می‌دهند، بنابراین نکته مهم این است که قبل از استفاده از چوب برای در و پنجره باید فراوان باشد. چوب صنوبر یکنواخت است و راحتی برش می‌خورد.
بدون دیدگاه