گندم که از اصلی ترین غلات به شمار می‌رود طی چند مرحله از بذر به دانه های گندم تبدیل می‌شود. شناخت مراحل رشد این گیاه به پرورش موفق آن کمک زیادی می‌کند. این مطلب درباره مراحل رشد گندم است.
آشنایی با گیاه گندم
گندم ازگیاهان علفی و‌یک ساله است که در دسته گرامینه ها و گندمیان قرار دارد. گندم ها دو نوع اهلی و وحشی دارند. این گیاه با ارزش غذایی بالا، پروتئین، کربوهیدرات و فیبر فراوان دارد که مصرف آن باعث تامین کالری بدن انسان می‌شود. گندم گیاهی نبستا مقاوم به حساب می‌آید که در آب و هوای مختلف و خاک های گوناگون قابلیت کاشت و پرورش را دارد.
شرایط کاشت و پرورش گندم
گندم برای رشد کافی و تولید مطلوب به شرایطی نیاز دارد. تهیه بستری مناسب برای رشد از مهم ترین این شرایط است. خاک و زمین مناسب باعث می‌شود تا این گیاه به خوبی رشد کرده و مواد مغذی دریافت کند. خاک هایی که زهکشی مناسبی دارند و از نظر بافتی، ریز بافت هستند برای کاشت گندم ایده آل هستند چرا که نفوذپذیری خوبی داشته و قدرت جذب آب بیشتری دارند مثل خاک های شنی لومی.
بیشتر بخوانید: کود آهن برای سیب زمینی
موضوع بعدی نور کافی و دمای مناسب است. گندم برای رشد به نور مستقیم خورشید به صورت روزانه نیاز دارد. دمای مطلوب برای رشد آن هم در حدود ۲۵ الی ۳۵ درجه سانتی گراد است و باید از یخبندان محافظت شود.
تامین آب موردنیازاین گیاه هم تاثیر به سزایی روی رشد آن دارد.
آشنایی با ساختار گندم
برای درک بهتر مراحل رشد گندم ابتدا باید با ساختار آن و قسمت های مهم تشکیل دهنده آن آشنا شد. اندام های مهم و اصلی این گیاه به شرح زیر هستند:
ریشه: ریشه گندم بخش مهمی از گیاه است. ریشه های گندم افشان هستند و از دو قسمت تشکیل می‌شوند. ریشه های اولیه و ثانویه. ریشه های اولیه سه هفته بعد از جوانه زدن گیاه تشکیل می‌شوند و تامین مواد مغذی برای گیاه را به عهده می‌گیرند. ریشه های ثانویه بعد ازرشد ساقه ها تشکیل می‌شوند و دارای ضخامت بیشتر هستند و تا پایان رشد گیاه مواد موردنیاز آن را تامین می‌کنند.
ساقه و پنجه: ساقه گندم از دو بخش گره و میان گره تشکیل شده است. از قسمت گره ها توپر است و در قسمت میان گره به شکل استوانه ای تو خالی است. پنجه قسمتی است که از محل گره ها به شکل انشعاب رشد می‌کند. پنجه خود با تشکیل گره های جدید باعث به وجود آمدن پنجه های دیگری می‌شود اما تمامی این پنجه ها به گل و دانه تبدیل نشده و برخی نابارور هستند.
گل آذین: گل آذین گندم یا همان نحوه قرار گیری گل روی ساقه در گیاه گندم به شکل خوشه ای یا سنبله ای است. سنبله از یک محور اصلی در ادامه ساقه تشکیل می‌شود. روی این محور گره هایی وجود دارد که هر کدام یک سنبلچه را تشکیل می‌دهند. سنبلچه دو قسمت دارد: گلچه ها و گلوم که اندام های نر و ماده گیاه در گلچه قرار دارد که بعد ها قسمت ماده رشد می‌کند و دانه گندم تشکیل می‌شود.
دانه: دانه گندم تخم مرغی شکل است و دارای اندازه های متفاوتی بوده که وزن متغیری هم دارند.
ریشک: ریشک برگ تغییر شکل یافته ای است که به پر شدن دانه کمک می‌کند.
مراحل رشد گندم
جوانه زنی اولین مرحله رشد گندم است. جوانه زنی خود سه مرحله دارد: جذب آب توسط دانه، شروع جوانه زنی و خارج شدن جوانه به روی خاک. دمای مناسب در این مرحله بین ۰تا ۲۲ درجه است.
نمو برگ های گیاه
دانه نهفته گندم از سه سلول تشکیل شده است که بعد از جوانه زدن باعث ایجاد برگ ها می‌شوند. تعداد برگ هایی که رشد می‌کنند تاثیر زیادی روی تولید محصول دارند. برگ ها برای رشد به دمای حداقل صفر درجه و حداکثر ۳۸ درجه نیاز دارند.
- پنجه زنی
مرحله پنجه زنی سومین مرحله رشد گندم است. بعد از گذشت زمانی کوتاه از رویش جوانه، رشد طولی ساقه متوقف شده و در نزدیکی سطح خاک گره انشعاب تشکیل می‌شود که با آن ها پنجه می‌گویند. پنجه ها زمانی به وجود می‌آیند که برگ ها تشکیل شده باشند. تعداد پنجه ها به نوع گندم بستگی دارد و همچنبن سرایط محیطی. به طور مثال در شرایط تنش زای محیط تعداد کم تری پنجه به وجود می‌آید.
- ساقه دهی
این مرحله با افزایش دما آغاز می‌شود و با یک گره در پایین ساقه شروع شده و با تشکیل غلاف روی بالاترین قسمت گیاه ادامه پیدا می‌کند. در این مرحله به آبیاری زیادی نیاز است. رشد ساقه با رشد گره ها ادامه پیدا می‌کند و باعث افزایش رشد برگ ها هم می‌شود.
- غلاف رفتن گندم
برگ پرچم آخرین برگ تشکیل شده در گیاه است که قبل از مرحله خوشه دهی رشد می‌کند. رشد این برگ نشان می‌دهد که به اصطلاح گندم به غلاف می‌رود.
- خوشه دهی
طول روز و میزان دمای هوا از عوامل موثر در زمان خوشه دهی هستند. این مرحله اگر زود تر از موعد انجام شود باعث آسیب دیدن دانه ها می‌شود و اگر دیرتر شروع شود باعث می‌شود دانه ها در خشکی و گرمای زیاد قرار بگیرند.
بیشتر بخوانید: کود k60 برای درخت هلو
- گلدهی گندم
پس از اتمام خوشه دهی، رشد رویشی به پایان رسیده و گلدهی گیاه شروع می‌شود. زمان آغاز این مرحله هم به دمای هوا بستگی دارد.
- پر شدن دانه
این مرحله از مراحل رشد گندم بعد از گرده افشانی شروع می‌شود. شامل دو بخش است که به آن ها حالت خمیری و حالت شیری می‌گویند.
- سخت شدن دانه
در این مرحله که محصول گندم آماده برداشت می‌شود، رنگ دانه کاملا زرد شده و دانه ها سخت می‌شوند.
بدون دیدگاه