نقش کود و کوددهی در رشد گیاهان مختلف بسیار مهم است. اما کود چیست و چرا استفاده از آن اهمیت دارد؟ در این مقاله به طور مفصل به آن پرداخته ایم.
کود چیست؟
کود به همه مواد طبیعی یا شیمیایی گفته می‌شود که آن را به خاک یا بافت گیاهان اضافه می‌کنند تا یک یا چند عنصر مغذی موردنیاز گیاه را برای آن تامین کنند.
استفاده از کود کمک می‌کند تا نیازهای تغذیه ای گیاهان برطرف شود و خاک از نظر عناصر مغذی و مهم در رشد گیاهان کمبودی نداشته باشد.
بعضی از کودها از مواد طبیعی و آلی تشکیل شده و بعضی دیگر نیز با روش های مختلف صنعتی تولید می‌شوند.
درختان و گیاهان مختلف به طور متوسط به ۱۶ عنصر شیمیایی نیاز دارند تا بتوانند به میزان کافی رشد کنند. عناصری همچون کربن، هیدروژن، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، گوگرد، کلسیم و منیزیم بخشی از این عنصرها هستند. در بین این عناصر ضروری، گیاه اغلب کربن مورد نیاز خود را از جو به دست می‌آورد. همچنین از آب هیدروژن و اکسیژن موردنیازش را جذب می‌کند. اما دیگر عناصر را باید از خاک جذب کند. بنابراین خاک باید از این عناصر مهم غنی باشد تا بتواند نیاز گیاهان را رفع کند.
بیشتر بخوانید: درخت موز
کودهای شیمیایی که در سال های اخیر تولید می‌شوند و کودهای مدرن نامیده می‌شوند معمولا حاوی یک یا چند عنصر از عناصر مهم و حیاتی برای گیاه هستند. این عناصر به ترتیب شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم است.
نحوه عملکرد کود
کودها تاثیرات مختلفی روی گیاهان و درختان دارند. در یک توصیف کلی کود باعث بهبود رشد گیاهان می‌شود و این کار به دو روش انجام می‌شود؛ روش اول که روشی سنتی محسوب می‌شود اضافه کردن مستقیم مواد مغذی به خاک است و در روش بعدی کودها حاوی موادی هستند که کارایی و عملکرد خاک را بهبود می‌بخشد و به رشد بهتر گیاه کمک می‌کند.
علاوه بر تامین مواد مغذی بعضی از کودها خاصیت های مختلف دیگری نیز دارند. به طور مثال نقش آفت کش داشته و در رفع حشرات و آفت های مضر کمک می‌کنند. همچنبن بعضی دیگر از آن ها روی اصلاح خاک نقش داشته و وضعیت خاک ها را بهبود می.بخشد.
ترکیبات موجود در کود
انواع مختلف کود معمولا حاوی درصد های مختلف از این عناصر هستند:
عناصر درشت مغذی اصلی یا ماکرو که شامل پتاسیم، نیتروژن و فسفر است.
نیتروژن: کمک به رشد بهتر برگ ها
فسفر: افزایش رشد ریشه، افزایش سرعت گلدهی، بهبود سرعت تبدیل گل به میوه
پتاسیم: تقویت ریشه ها و ساقه ها، تعدیل جریان آب در گیاه و جلوگیری از پژمردگی آن، تقویت و بهبود میوه دهی و همچنین افزایش کیفیت میوه ها
بعد از این عناصر، عنصرهای درشت مغذی ثانویه نیز برای گیاهان اهمیت زیادی دارند و در کودها استفاده می‌شوند.
کلسیم: کمک به حفظ سلامت برگ ها
گوگرد: افزایش رشد رویشی گیاهان
منیزیم: بهبود عملکرد ساختاری گیاهان
عنصرهای ریز مغذی گروهی دیگر از عناصر مهم و ضروری برای گیاهان هستند که در درجه دوم اهمیت قرار دارند. با این وجود کمبود آن ها مشکلاتی را برای گیاهان به وجود می‌آورد.
عنصرهایی مثل مس، بور، روی، آهن و منگنز در دسته عناصر ریز مغذی قرار می‌گیرند. عناصری مثل سیلیکون و کبالت هم به میزان بسیار کم اهمیت دارند و در این دسته قرار دارند.
عنصرهایی که گفته شد در ترکیب کودها به شکل عنصر استفاده نمی‌شوند بلکه به صورت ترکیب شیمیایی که حاوی این عناصر باشد، به کار می‌روند.
مواد و عناصر درشت مغذی بیشترین استفاده را در کودها دارند. این عنصرها معمولا به مقدار کم در بافت گیاهان هم وجود دارند.
اصلی ترین و مهم ترین نیاز گیاهان عنصر نیتروژن است. با وجود اینکه در جو مقادیر زیادی نیتروژن وجود دارد اما گیاه قادر به جذب آن نیست. علت هم حالت نیتروژن است که به شکل گاز است.
کودهای نیتروژن دار اصلی ترین کود موردنیاز گیاهان هستند. نیتروژن نقش زیادی در تولید پروتئین و کلروفیل گیاهان داشته و همچنین در ساختار RNA گیاهان هم نقش زیادی دارد.
عنصرهای ریز مغذی در مقادیر و مقیاس بسیار کم مورد نیاز گیاهان است که باعث شده در ترکیب کودها هم به همان اندازه استفاده شوند.
انواع کود
دسته بندی کودها بر چند اساس انجام می‌شود. اولین مورد طبقه بندی کودها بر اساس وجود عناصر مغذی است. کودهای مستقیم تنها یک عنصر در ترکیب خود دارند و کودهای ترکیبی که از دو یا چند عنصر مغذی در ترکیب خود بهره می‌برند.
در یک طبقه بندی دیگر کودها را بر اساس طبیعی و ارگانیک بودن و یا شیمیایی بودن تقسیم می‌کنند. کودهای ارگانیک یا طبیعی از بقایای گیاهان و یا از حیوانات به دست می‌آیند مثل کودهای کمپوست و یا کودهای دامی. کودهای شیمیایی نیز بر اساس چندین فرآیند شیمیایی تولید می‌شوند. این کودها انواع و اقسام بسیار مختلفی دارند که برای انواع زیادی از گیاهان و درختان قابل استفاده می‌باشد.
کودها از نظر حالت فیزیکی هم شامل دو نوع کودهای جامد یا پودری و کودهای مایع هستند. مزیت کودهای مایع نسبت به جامد، جذب سریع تر و کاربرد آسان آن است. اما حدود ۹۰ درصد کودها به شکل جامد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علاوه بر این ها انواع دیگری از کود وجود دارد که کمتر تولید می‌شود اما مزایای بسیاری دارد. کودهای کنترل شده یا آرام آزاد شونده نوعی کود شیمیایی است به آرامی جذب گیاه شده و از مزایای آن ها جلوگیری از آلودگی محیط زیست است.
کودهای روبرگی هم نوعی کود شیمیایی است که به شکل مستقیم روی برگ ها استفاده می‌شوند. بیشترین کاربرد این کودها برای درختان ارزشمند مثل درختان میوه است.
بیشتر بخوانید: سیلیکات پتاسیم ۷۰ درصد شوک برای سیب
میزان مناسب استفاده از کود
کودها مزایای زیادی برای گیاهان داشته و در رشد آن ها بسیار موثر هستند. با این حال کوددهی بیش از حد نیاز گیاه باعث ایجاد آسیب های مختلف برای گیاه شده و در مواردی منجر به از بین رفتن گیاهان می‌شود. پس لازم است کوددهی طبق برنامه ریزی منظم و طبق شرایط گیاه انجام شود.
بدون دیدگاه